KADEMELİ DAĞITIM YÖNTEMİ
Kademeli dağıtım yönteminde dağıtıma tabi gider yerleri arasındaki ilişki belli bir sıra içinde tek yönlü olarak dikkate alınır.
Dağıtıma tabi gider yerleri büyüklüklerine göre sıraya dizilir ve en büyük yardımcı gider yerinden dağıtıma başlanır.
Kademeli dağıtım yöntemine göre gider yerleri kendisine ve kendisinden önce dağıtılan gider yerlerine pay vermezler.
ÖRNEK : Bir üretim işletmesi tek bir mamulün üretimini ve satışını yapmaktadır. İşletmede montaj ve boyama esas üretim gider yeri ve enerji ve sosyal tesisler yardımcı gider yerleri bulunmaktadır. Kademeli dağıtım yöntemini uygulayan işletmenin 1. Dağıtım sonrası gider yerlerinde toplanan giderlerle ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir.
Kural gereği dağıtıma en büyük yardımcı gider yerinden başlanır.
En büyük yardımcı gider yeri Sosyal Tesistir.
SOSYAL TESİS GİDER YERİNİN DAĞITIMI
Sosyal Tesis Gideri = 500.000 TL
Kural gereği yardımcı gider yeri kendinden önceki gider yerine de pay verir kendisine pay vermez.
Sosyal tesis gideri personel sayısına göre dağıtılacağından
Dağıtım Oranı = 500.000/800
Dağıtım Oranı = 625 TL
Enerjinin Alacağı Pay = 350 x 625 = 218.750 TL
Montajın Alacağı Pay = 250 x 625 = 156.250 TL
Boyamanın Alacağı Pay =200 x 625 = 125.000 TL
Toplam = 500.000 TL
ENERJİ GİDER YERİNİN DAĞITIMI
Kural gereği bir önceki yardımcı gider yerinden pay aldığından;
Enerji Gideri = 400.000 + 218.750
Enerji Gideri = 618.750 TL
Enerji Gideri KWS göre dağıtılacağından kendisine ve kendisinden önceki dağıtılınan gider yerlerine pay vermeyeceğından
Dağıtım Oranı = 618.750 / 825
Dağıtım Oranı = 750 TL
Montajın Alacağı Pay = 700 x 750 = 525.000 TL
Boyamanın Alacağı Pay = 125 x 750 = 93.750 TL
Toplam = 618.750 TL
ÖRNEK 2
Bu bilgilere göre Kademeli Dağıtım Yönteminde EÜGY 2 de toplanan gider kaç TL dir?
ÇÖZÜM
Bu örnekte değerlerin % olarak verilmesi önemli değildir. % yokmuş gibi değerlendirilir.
Kural Gereği dağıtım en yüksek gider yerinden başlanarak yapılır. Bu örnekte en yüksek gider yeri YHGY 2’dir
YHGY 2 DAĞITIMI
YHGY 2 = 3.000 TL
Kural gereği kendisine pay vermeyecektir.
Dağıtım Oranı = 3.000 / 85
Dağıtım Oranı = 35,29 TL
EÜGY 1 = 30 x 35,29 = 1.058,70 TL
EÜGY 2 = 50 x 35,29 = 1.764,50 TL Sonuçlar yaklaşıktır.
YHGY 1 = 5 x 35,29 = 176,50 TL
Toplam = 3.000 TL
YHGY 1 DAĞITIMI
Kural gereği kendinden önceki dağıtılan gider yerinden pay aldığından
YHGY 1 = 2.000 + 176,50
YHGY 1 = 2.176,50 TL
Kural gereği kendisine ve kendinden önceki gider yerine pay veremeyeceğinden
Dağıtım Oranı = 2.176,50 / 75
Dağıtım Oranı = 29,02 TL
EÜGY 1 = 45 x 29,02 = 1.305,90 TL
EÜGY 2 = 30 x 29,02 = 870,60 TL
Toplam = 2.176.50 TL
EÜGY 2 DE TOPLANAN GİDER = 1.764,50 + 870,60
EÜGY 2 DE TOPLANAN GİDER = 2.635,10 TL
Kademeli dağıtım yönteminde dağıtıma tabi gider yerleri arasındaki ilişki belli bir sıra içinde tek yönlü olarak dikkate alınır.
Dağıtıma tabi gider yerleri büyüklüklerine göre sıraya dizilir ve en büyük yardımcı gider yerinden dağıtıma başlanır.
Kademeli dağıtım yöntemine göre gider yerleri kendisine ve kendisinden önce dağıtılan gider yerlerine pay vermezler.
ÖRNEK : Bir üretim işletmesi tek bir mamulün üretimini ve satışını yapmaktadır. İşletmede montaj ve boyama esas üretim gider yeri ve enerji ve sosyal tesisler yardımcı gider yerleri bulunmaktadır. Kademeli dağıtım yöntemini uygulayan işletmenin 1. Dağıtım sonrası gider yerlerinde toplanan giderlerle ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir.
GİDER YERLERİ | 1 DAĞITIM TOPLAMI | DAĞITIM ANAHTARI |
ENERJİ | 400.000 | KWS |
SOSYAL TESİS | 500.000 | PERSONEL SAYISI |
MONTAJ | 3.000.000 | |
BOYAMA | 4.500.000 | |
GİDER MERKEZİ | KWS | PERSONEL SAYISI |
ENERJİ | 300 | 350 |
SOSYAL TESİS | 225 | 400 |
MONTAJ | 700 | 250 |
BOYAMA | 125 | 200 |
Kural gereği dağıtıma en büyük yardımcı gider yerinden başlanır.
En büyük yardımcı gider yeri Sosyal Tesistir.
SOSYAL TESİS GİDER YERİNİN DAĞITIMI
Sosyal Tesis Gideri = 500.000 TL
Kural gereği yardımcı gider yeri kendinden önceki gider yerine de pay verir kendisine pay vermez.
Sosyal tesis gideri personel sayısına göre dağıtılacağından
GİDER MERKEZİ | PERSONEL SAYISI |
ENERJİ | 350 |
MONTAJ | 250 |
BOYAMA | 200 |
TOPLAM | 800 |
Dağıtım Oranı = 500.000/800
Dağıtım Oranı = 625 TL
Enerjinin Alacağı Pay = 350 x 625 = 218.750 TL
Montajın Alacağı Pay = 250 x 625 = 156.250 TL
Boyamanın Alacağı Pay =200 x 625 = 125.000 TL
Toplam = 500.000 TL
ENERJİ GİDER YERİNİN DAĞITIMI
Kural gereği bir önceki yardımcı gider yerinden pay aldığından;
Enerji Gideri = 400.000 + 218.750
Enerji Gideri = 618.750 TL
Enerji Gideri KWS göre dağıtılacağından kendisine ve kendisinden önceki dağıtılınan gider yerlerine pay vermeyeceğından
GİDER MERKEZİ | KWS |
MONTAJ | 700 |
BOYAMA | 125 |
TOPLAM | 825 |
Dağıtım Oranı = 618.750 / 825
Dağıtım Oranı = 750 TL
Montajın Alacağı Pay = 700 x 750 = 525.000 TL
Boyamanın Alacağı Pay = 125 x 750 = 93.750 TL
Toplam = 618.750 TL
ÖRNEK 2
GİDER YERİ | YHGY 1 | YHGY2 |
DAĞITILACAK GİDER | 2.000 TL | 3.000 TL |
YHGY 1 | % 15 | % 5 |
YHGY 2 | % 10 | % 15 |
EÜGY 1 | % 45 | % 30 |
EÜGY 2 | % 30 | % 50 |
Bu bilgilere göre Kademeli Dağıtım Yönteminde EÜGY 2 de toplanan gider kaç TL dir?
ÇÖZÜM
Bu örnekte değerlerin % olarak verilmesi önemli değildir. % yokmuş gibi değerlendirilir.
Kural Gereği dağıtım en yüksek gider yerinden başlanarak yapılır. Bu örnekte en yüksek gider yeri YHGY 2’dir
YHGY 2 DAĞITIMI
YHGY 2 = 3.000 TL
Kural gereği kendisine pay vermeyecektir.
GİDER YERİ | YHGY2 |
YHGY 1 | 5 |
EÜGY 1 | 30 |
EÜGY 2 | 50 |
TOPLAM | 85 |
Dağıtım Oranı = 3.000 / 85
Dağıtım Oranı = 35,29 TL
EÜGY 1 = 30 x 35,29 = 1.058,70 TL
EÜGY 2 = 50 x 35,29 = 1.764,50 TL Sonuçlar yaklaşıktır.
YHGY 1 = 5 x 35,29 = 176,50 TL
Toplam = 3.000 TL
YHGY 1 DAĞITIMI
Kural gereği kendinden önceki dağıtılan gider yerinden pay aldığından
YHGY 1 = 2.000 + 176,50
YHGY 1 = 2.176,50 TL
Kural gereği kendisine ve kendinden önceki gider yerine pay veremeyeceğinden
GİDER YERİ | YHGY 1 |
EÜGY 1 | 45 |
EÜGY 2 | 30 |
TOPLAM | 75 |
Dağıtım Oranı = 2.176,50 / 75
Dağıtım Oranı = 29,02 TL
EÜGY 1 = 45 x 29,02 = 1.305,90 TL
EÜGY 2 = 30 x 29,02 = 870,60 TL
Toplam = 2.176.50 TL
EÜGY 2 DE TOPLANAN GİDER = 1.764,50 + 870,60
EÜGY 2 DE TOPLANAN GİDER = 2.635,10 TL